اثر سرمایه انسانی صنایع کارخانه ای ایران در رشد اقتصادی

در این مقاله با استفاده از یک روش دو مرحله ای با ترکیب مدل رشد درونزای لوکاس و مدل داده-ستانده، نقش سرمایه انسانی صنایع کارخانه ای ایران طی دوره 85-1374 بر رشد زیربخش های صنعتی و رشد کل اقتصاد مورد بررسی قرار می گیرد. شاخص مورد استفاده برای متغیر سرمایه انسانی ، نسبت تعداد شاغلان دارای تحصیلات دانشگاهی (فوق دیپلم به بالا) به کل شاغلان بخش صنعت در نظر گرفته شده است. در مرحله اول برای بررسی آثار مستقیم سرمایه انسانی بررشد ، با استفاده از مدل رشد لوکاس ، کشش متغیرهای نیروی کار، سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی ، با استفاده از روش اقتصاد سنجی پانل دیتا به دست آمده که یک بار، کشش سرمایه انسانی برای کل صنعت و یک بار برای هریک از زیربخش ها نیز محاسبه شده است. در مرحله دوم ، نتایج حاصله از مرحله اول بعنوان اثر مستقیم، به الگوی داده-ستانده وارد گردیده تا ضمن بررسی اثرات القایی بخش ها بر یکدیگر و بر کل اقتصاد ، از طریق محاسبه آثار مستقیم و غیرمستقیم، خالص اثر غیر مستقیم سرمایه انسانی نیز بر بخش های صنعتی و همچنین برکل اقتصاد محاسبه شود. نتایج نشان می دهد تابع رشد تخمینی برای اقتصاد ایران دارای بازدهی صعودی به مقیاس بوده و اثر سرمایه انسانی بصورت مستقیم و غیرمستقیم بر رشد اقتصادی مثبت و معنادارمی باشد. بیشترین اثر غیرمستقیم سرمایه انسانی مربوط به صنایع متفرقه و صنایع ماشین آلات و تجهیزات است . واژگان کلیدی: سرمایه انسانی، رشد اقتصادی، مدل رشد لوکاس، مدل داده-ستانده